Bài toán luôn được đặt ra trong các mạng lưới Blockchain: Làm thế nào để giao dịch của người dùng được xử lý nhanh hơn, thông tin được bảo mật hơn và quan trọng nhất là chi phí phải ngày một rẻ hơn.
Optimism là một nền tảng Layer 2 trên Ethereum sử dụng công nghệ Optimistic Rollup được xây dựng bởi Optimism Foundation. Optimism là một bộ giải pháp được ra đời với mục tiêu giải quyết các vấn đề còn tồn đọng trên Ethereum về phí giao dịch đắt đỏ và tốc độ giao dịch chậm chạp.
Vì sao chúng ta cần Optimistic Rollup?
Rollup Blockchain là các giao thức được thiết kế để cho phép thông lượng cao và chi phí thấp hơn. Mục đích của chúng là khắc phục sự cố mà nhiều Blockchain phổ biến gặp phải bằng cách gộp các giao dịch và giảm kích thước dữ liệu để xử lý và lưu trữ giao dịch hiệu quả hơn.
Rollup Optimistic là các giao thức giúp tăng sản lượng giao dịch bằng cách gộp nhiều giao dịch thành các “Lô” rồi xử lý ngoài chuỗi. Sau đó, dữ liệu giao dịch được ghi lại trên chuỗi chính bằng kỹ thuật nén dữ liệu giúp giảm chi phí và tăng tốc độ. Theo Ethereum, các bản Rollup Optimistic có thể cải thiện khả năng mở rộng từ 10 đến 100 lần.
Công nghệ của Optimistic Rollup dễ triển khai hơn rất nhiều so với zkRollup nên Optimism đã chính thức mainnet mạng lưới từ cuối năm 2021 và có những lợi thế đi đầu nhất định so với các nền tảng zkRollup sau này mặc dù về mặt công nghệ bị đánh giá thấp hơn.
Rollup Optimistic xác thực giao dịch như thế nào?
Rollup Optimistic sử dụng sơ đồ chứng minh gian lận, với một khoảng thời gian giải quyết tranh chấp được gọi là ‘thời gian thử thách’. Trong khoảng thời gian này, bất kỳ ai theo dõi tổng số đều có thể gửi yêu cầu xác minh xem giao dịch đã được xử lý chính xác thông qua bằng chứng gian lận hay chưa.
Nếu lô đó bị phát hiện có lỗi, giao thức rolllup sẽ khắc phục chúng bằng cách thực hiện lại (các) giao dịch sai và cập nhật khối. Các bên phê duyệt các giao dịch không chính xác sẽ bị phạt.
Những hạn chế còn tồn tại của các Rollup Optimistic
Thời gian hoàn thành là thước đo thời gian người dùng phải đợi để có được sự đảm bảo hợp lý rằng các giao dịch sẽ không bị đảo ngược hoặc thay đổi.
Thời gian hoàn thành của các chuỗi có các rollup Optimistic cũng kém hơn so với các rollup zk. Việc rút tiền trên các các rollup Optimistic bị trì hoãn vì thời gian thử thách cần phải trôi qua trước khi tiền có thể được giải phóng. Ngược lại, việc rút tiền từ zk rollup có hiệu lực ngay khi hợp đồng thông minh zk rollup xác minh bằng chứng hợp lệ.
Với các bản rollup Optimistic, tất cả dữ liệu giao dịch phải được đăng trên chuỗi để hoàn tất giao dịch. Trong khi đó các rollup zk chỉ yêu cầu bằng chứng hợp lệ trên chuỗi.
Hiện tại, có hai loại rollup – Optimistic rollups and zero-knowledge (zk). Các bản Rollup Optimistic sử dụng sơ đồ chứng minh gian lận, với một khoảng thời gian giải quyết tranh chấp được gọi là ‘thời gian thử thách’. Trong khoảng thời gian này, bất kỳ ai theo dõi tổng số đều có thể gửi yêu cầu xác minh xem giao dịch đã được xử lý chính xác thông qua bằng chứng gian lận hay chưa.
Những điểm đáng chú ý
- Khả năng mở rộng: Tốc độ giao dịch và phí giao dịch trên Arbitrum nhanh hơn từ 10 – 100 lần so với trên Ethereum.
- Thừa hưởng tính bảo mật: Là một Layer 2 của Ethereum nên Arbitrum thửa hưởng được sự bảo mật và tính phi tập trung từ Ethereum.
- EVM: Optimism có mức độ tương thích cao với EVM giúp cho các nhà phát triển trên Ethereum hay các EVM Blockchain dễ dàng di chuyển và phát triển sản phẩm của mình trên Optimism.
- Đa dạng sản phẩm: Không chỉ là một Optimistic Rollup Chain thông thường, Optimism Foudation còn xây dựng một bộ SDK mang tên OP Stack để nhiều dự án có thể tự lực xây dựng 1 Layer 2 dựa trên mã nguồn mở của Optimism.
Về công nghệ Rollup. Sự phổ biến ngày càng tăng của tiền mã hóa và blockchain đã khiến các nhà phát triển tìm cách mở rộng quy mô bằng cách cải thiện khả năng của hệ thống để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng. Sharding (phân đoạn), sidechain, state channel (kênh trạng thái) và rollup là một số cách tiếp cận để mở rộng quy mô. Các bản rollup blockchain giúp giảm tải các quy trình giao dịch nhất định sang chuỗi thứ cấp trong khi lưu trữ dữ liệu giao dịch trên chuỗi khối Layer 1 chính.
Về lý thuyết thì bất kỳ giải pháp Layer 1 nào cũng có thể triển khai các rollup để tăng hiệu quả giao dịch về mặt thông lượng. Với rollup, một Blockchain có thể tăng số lượng giao dịch được xử lý và ghi lại trong một khung thời gian nhất định.
Tổng Quan Hệ Sinh Thái Của Optimism
Tính đến thời điểm hiện tại hệ sinh thái của Optimism có thể phân chia thành 2 loại là Hệ sinh thái Optimism và Hệ sinh thái SuperChain.
Tổng quan hệ sinh thái Optimism
Optimism đã cùng với Arbitrum trở thành một trong 2 hệ sinh thái Layer 2 lớn mạnh nhất thị trường hiện tại bao gồm đa dạng các mảnh ghép khác nhau:
- DEX: Velodrome, Uniswap, Curve Finance, Beethoven X, KyberSwap, 1inch, SushiSwap,…
- Lending & Borrowing: AAVE, Sonne Finance, QiDAO, dForce,…
- Derivatives: Synthetix, Perpetual, Lyra, Kwenta, Pika Protocol, Mummy Finance, Premia,…
- Yield Farming: Beefy, Arrakis Finance, Reaper Farm, Pickle Finance,…
- NFT & Gaming: Backed, BlueSweep, Bored Town, Aethernity, Apetimism, Dope Wars, Dragonia, Mintplex, Gladiaxy, Ganland, Geo Web,…
- Bridge: Stargate, Hop Protocol, Synapse Protocol, Across, Beamer, Biconomy Hyphen, Bungee Finance, Celer Network, Celer Network, Li Fi Finance, LayerSwap,…
- Wallet: Rainbow, Coin98 Wallet, Bridge Wallet, Fox Wallet, Cwallet, Taho, Coinbase Wallet, Metamask, Rainbow,…
- Một số những mảnh ghép khác: dHEGDE, Pool Together, Gamma Strategicts,…
Có thể nói rằng hệ sinh thái của Optimism đang phát triển tương đối mạnh mẽ so với mặt bằng chung của thị trường Layer 1 và Layer 2 ở thời điểm hiện tại.
Cơ chế hoạt động của Optimism
Về cơ chế hoạt động thì cơ bản các nền tảng Layer 2 sẽ tương tự nhau nhưng sẽ có những sự tinh chỉnh phía trong về cách các Squencer hay Prover làm việc. Còn đối với Optimistic Rollup và zkRollup sẽ sử dụng 2 loại bằng chứng giao dịch hoàn toàn khác nhau dẫn đến những đặc tính khác nhau của 2 loại Rollup này.
- Bước 1: Squencer có trách nhiệm sắp xếp các giao dịch trên Arbitrumtrong 1 khoảng thời gian nhất định vào 1 block bên cạnh đó là xác minh tính đúng đắn của giao dịch.
- Bước 2: Cùng thời điểm đó các Prover chịu trách nhiệm tạo bằng chứng giao dịch cho toàn bộ các giao dịch được Squencer đưa vào 1 block.
- Bước 3: Sau khi đóng gói giao dịch thành 1 block thành công thì block này sẽ được gửi về Ethereum.
- Bước 4: Tại Ethereum các validator của mạng lưới này sẽ xác minh bằng chứng giao dịch trong block thay vì kiểm tra lại toàn bộ các giao dịch.
- Bước 5: Xác minh thành công block được đưa vào chuỗi chính của Ethereum.
Thông tin cơ bản về OP token
- Token Name: Optimism
- Ticker: OP
- Blockchain: Optimism
- Token Standard: ERC-20
- Contract: 0x4200000000000000000000000000000000000042
- Token Type: Governance
- Total Supply: 4.294.967.296 OP
- Circulating Supply: 234,748,364 OP ngày 03.01.2023
Phân phối $OP
Ecosystem Fund: 25%
Retroactive Public Goods Funding: 20%
User Airdrops: 19% gồm 2 đợt:
+Đợt 1: 5% tương ứng
+Đợt tiếp theo: 14%
Core Contributors: 19%
Sugar Xaddies: 17%
Ecosystem Fund
Ecosystem Fund sẽ được sử dụng để tài trợ trực tiếp cho các cộng đồng và các công ty thúc đẩy việc mở rộng Collective ecosystem (OPCO). Việc phân bổ dành riêng cho Ecosystem Fund sẽ được chia nhỏ hơn nữa thành các loại sau:
- Governance Fund: 5.4%
- Partner Fund: 5.4%
- Seed Fund: 5.4%
- Unallocated: 8.8%
User Airdrops
Optimism Foundation sẽ phân phối một phần OP phân bổ cho các thành viên của cộng đồng Optimism và Ethereum theo nhiều đợt.
Airdrop # 1 phân phối 5% nguồn cung OP token. Airdrop này được nhắm mục tiêu đến những người đóng góp tích cực cho cộng đồng của họ. Các địa chỉ và số tiền đã được chọn để thưởng cho người dùng Optimism, cũng như thu hút người dùng Ethereum cốt lõi đến với Optimism.
Optimism phân phối OP đến hơn 250,000 địa chỉ.
Phân bổ 14% còn lại sẽ được giữ lại cho các đợt airdrop #2, #3 trong tương lai. Cách tốt nhất để cải thiện tỷ lệ nhận được airdrop trong tương lai của bạn là tham gia.
Core Contributors
Phân phối cho những người đã giúp đưa Optimism Collective từ khái niệm thành hiện thực, và sẽ tiếp tục trả tiền để phát triển giao thức. Phân bổ core contributors phải chịu một khoảng thời gian lock.
Sugar Xaddies
Các nhà đầu tư (178.5 triệu đô 3 vòng của 3 quỹ đầu tư). Phân bổ Sugar Xaddies phải chịu một khoảng thời gian lock.
Giả sử 178.5 triệu đô cuả 3 quỹ mua ở 3 vòng ta không biết giá được thì:
178.5 triệu đô/(0.17* 4,294,967,296) = 0.24$, thức tế giá vòng seed khác khác giá vòng Series A, Series B ==> chỉ có 3 thằng nên giá nào cũng là token của nó cả. Giờ họ cầm tầm 730,144,440 Op token họ phải Mkt tốt và support dự án đến lúc thanh khoản cao thì họ nhiều tiền và rất nhiều tiền.
Retroactive Public Goods Funding (RetroPGF)
Được phân phối bởi Citizens’ House. Các vòng RetroPGF dự kiến sẽ diễn ra hàng quý với mục tiêu đảm bảo rằng tất cả các OPCO đều được khen thưởng một cách thỏa đáng.
Token Use Case
Optimism Collective dựa trên ý tưởng tạo ra một hệ sinh thái phát triển mạnh mẽ và có giá trị:
- Giá trị tích lũy cho OP token holder
- Giá trị tích lũy cho những người đóng góp và xây dựng trực tiếp từ nguồn tài trợ “retroactive public goods funding“.
- Giá trị tích lũy cho người dùng và các thành viên cộng đồng từ các đợt airdrop đang diễn ra của OP, từ các ưu đãi dự án được thực hiện bởi tài trợ của OP ecosystem funding.
Những nâng cấp nổi bật trên Optimism
Một số những nâng cấp nổi bật theo mốc thời gian trên mạng lưới Optimism
- 18/10/2022: Đội ngũ phát triển Optimism giới thiệu OP Stack giúp các nhà phát triển dễ dàng xây dựng một Layer 2 cho riêng mình với tính tùy chỉnh cao. Điều này đã đặt nền móng cho Superchain trong khoảng thời gian ngắn sau đó.
- 04/08/2023: Optimism nâng cấp thành công bản cập nhật Bedrock với việc cải thiện khả năng mở rộng trên mạng lưới giúp giao dịch nhanh hơn và rẻ hơn. Ngoài ra còn có thêm nhiều cập nhật ảnh hưởng lớn đến các nhà phát triển.
Tổng quan hệ sinh thái SuperChain
SuperChain là những dự án sử dụng bộ framework Optimism SDK mang tên OP Stack để xây dựng một nền tảng Layer 2 cho riêng mình. Tính đến thời điểm hiện tại đã có một số các dự án xây dựng trên OP Stack điển hình như Base – xây dựng bởi Coinbase. Không chỉ dừng lại ở Base mà hiện nay hệ sinh thái của Superchain cũng nhận được nhiều sự tham gia như:
- 20/04/2023: A16Z công bố xây dựng Magi là một Rollup Client trên Superchain.
- 22/06/2023: Dự án NFT Marketplace Zora cũng quyết định dời lên Layer 2 thông qua OP Stack của Optimism.
- 28/06/2023: Binance cũng quyết định xây dựng một Optimistic Rollup trên OP Stack.
- 17/07/2022: Celo – một nền tảng Layer 1 dành cho Mobile đã quyết định trở thành một Layer 2 dựa trên công nghệ OP Stack.
Lộ Trình Phát Triển
Trong thời gian sắp tới Optimism Foundation sẽ tập trung xây dựng 2 sản phẩm chính và cũng là sản phẩm chiến lược của họ bao gồm:
- Optimism với bản cập nhật BedRock để gia tăng khả năng mở rộng cạnh tranh trực tiếp với đối thủ của mình là Arbitrum.
- Mở rộng hệ sinh thái SuperChain.
Investor
- 15/01/2020: Optimism lần đầu tiên kêu gọi thành công tại vòng Seed với số tiền 3,5 triệu đô la với sự tham gia của Paradigm và IDEO CoLab Ventures.
- 24/02/2021: Sau hơn 1 năm Optimism kêu gọi thành công số tiền $ 25M tại vòng Series A với sự góp mặt của A16Z và Nascent.
- 17/03/2022: Lần gần nhất Optimism kêu gọi thành công số tiền lên đến $ 150M with the head of Paradigm and A16Z out of the Nascent tham gia.
- Tổng số tiền mà Optimism kêu gọi từ lúc mới bắt đầu lên đến gần $ 200M but number of VCs tham gia không nhiều.
ĐIỂM NỔI BẬT CỦA DỰ ÁN OPTIMISM (OP)
- Thời gian giao dịch nhanh: Có thể nói Optimism gần như thực hiện ngay lập tức các giao dịch và xác nhận giao dịch ngay lập tức.
- Chi phí giao dịch thấp: chỉ bằng 1%-10% so với giao dịch trên Layer 1.
- Tính phân quyền: Tất cả các giao dịch đều được đăng lên Layer 1 của mạng lưới Ethereum, đồng thời kế thừa các đảm bảo an ninh của Ethereum.
- Khả năng mở rộng và xây dựng Dapp: Optimism có thể hỗ trợ hoàn toàn cho EVM. Các Dapp chạy trên Ethereum hay Dapp tương thích với EVM đều có thể chạy trên Optimism một cách đơn giản.
Hệ sinh thái Optimism
Hệ sinh thái Optimism đang phát triển từng ngày với nhiều ứng dụng thuộc nhiều mảnh ghép khác nhau được triển khai. Trong phần này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một số mảnh ghép quan trọng của hệ sinh thái Optimism.
Cơ sở hạ tầng
- Chainlink: Đây là Oracle của Optimism với chức năng cung cấp các dữ liệu cho các Dapp trên hệ sinh thái.
- Etherscan: Đây là trình khám phá blockchain của Optimism cho phép người dùng tra cứu các thông tin về hoạt động diễn ra trên mạng lưới.
- OG Gnosis Multisig: Là một mảnh ghép khá quan trọng của cơ sở hạ tầng cho phép tạo multisig trên hệ Optimism.
- Infura: Cung cấp các công cụ API, Development có khả năng kết nối nhanh đến mạng lưới Ethereum và IPFS để phát triển các phần mềm thế hệ tiếp theo.
- Alchemy: Có chức năng loại bỏ những khó khăn của các hosting node, đồng thời cung cấp các công cụ dành cho nhà phát triển chuyên nghiệp.
- Get Block: Là một công cụ dành cho nhà phát triển.
- The Graph: Giao thức Index trên Optimism.
- Dune Analytic: Cho phép khám phá hoạt động trên mạng lưới Optimism và đồng thời tạo trang tổng hợp.
- Rarai Capital: Cung cấp giải pháp phi tập trung và tin cậy để gửi tin nhắn.
- Quicknode: Cung cấp cổng kết nối API và giao diện điều khiển thân thiện cho người dùng để họ dễ dàng tiếp cận Optimism.
Bridge
- Optimism Gateway: Cầu nối giúp người dùng có thể chuyển ETH từ Ethereum sang Optimism.
- Hop Exchange: Người dùng có thể chuyển các token như ETH, USDT, USDC, DAI từ Ethereum, Arbitrum, xDAI, Polygon lên Optimism hoặc rút ra một cách dễ dàng.
- Teleport: Người dùng có thể dịch chuyển ETH đến Optimism tức thì chỉ với 1 phần chi phí nhỏ.
- Celer Bridge: Đây là một cross-chain có thể kết nối với Ethereum, BSC, Polygon, xDai, Avalanche, Fantom…
Ngoài ra một số dự án thuộc mảnh ghép Bridge trên hệ sinh thái Optimism có thể kể đến như Via protocol, Connext…
Dapp
Hiện tại đã có rất nhiều Dapp hoạt động trên hệ sinh thái Optimism, cụ thể:
- Lyra: Đây là sàn AMM cung cấp quyền chọn được xây dựng trên Optimism.
- Synthetix: Đây là một trong những ứng dụng đầu tiên hoạt động trên hệ sinh thái Optimism. Synthetix là một giao thức thanh khoản phái sinh dựa trên Ethereum để phát hành và giao dịch các tài sản tổng hợp.
- Kwenta: Đây là ứng dụng cho phép trao đổi tài sản thế giới thật và các tài sản phái sinh được xây dựng trên Synthetix.
Ngoài ra, không thể không kể đến các Dapp quen thuộc khác trên Optimism như: Unisswap, Rubicon, 1inch,…
Wallet
Bạn có thể tham khảo một số ví điện tử để sử dụng và kết nối với các Dapp trong hệ sinh thái Optimism như: Metamask, Coinbase, Rainbow, TokenPocket, DeBank, Zapper, Zerion, Trust Wallet, imToken, Rabby, Encrypted Ink…
NFT
Hiện tại các dự án NFT trên hệ sinh thái Optimism khá đa dạng. Có thể kể đến: Quixotic, OptiPunks, Optimistic Apes, Optimistic Bunnies…
Lộ trình phát triển dự án
- Tháng 6/2019: Giới thiệu Optimistic Rollup
- Tháng 10/2019: Khởi chạy Optimistic Rollup PoC
- Tháng 9/2020: Khởi chạy EVM Compatible Testnet
- Tháng 1/2021: Khởi chạy Alpha Mainnet
- Tháng 8/2021: Khởi chạy EVM Equivalent Mainnet
- Tháng 12/2021: Chính thức khởi chạy Mainet
- Năm 2022: Ra mắt thế hệ tiếp theo của thuật toán Fault Proof (bằng chứng gian lận)
- Năm 2023: Chia nhỏ Rollup, ra mắt cơ chế Incentivized Verification và Decentralized Sequencer.
- Năm 2024: Fault Proofs được điều chỉnh trên Layer 1.
Tổng kết
Vì nhu cầu về tiền mã hóa đã tăng lên và thách thức giới hạn của các blockchain hiện tại, nhiều người đã đề xuất các giải pháp mở rộng quy mô khác nhau.Các nền tảng Blockchain cũng đang hoàn thiện các tính năng trong hệ sinh thái nội tại để mang lại các lợi ích cho người dùng. Sự phát triển của công nghệ mục tích tối thượng là đóng góp cho sự phát triển chung của thị trường Tiền Mã Hóa nói riêng và cộng động những người đang ủng hộ, cũng như xây dựng sự phổ biến công nghệ Blockchain nói chung.
Chúng ta sẽ cũng chờ đợi và có niềm tin mạnh mẽ hơn vào những cải tiến mới trong tương lai tới.
Cảm ơn anh em đã quan tâm, cùng theo dõi cũng như tương tác với đội ngũ Coin79 bằng cách truy cập cộng đồng chúng tôi để cùng chia sẻ kiến thức, cơ hội đầu tư tốt nhất. Coin79 sẽ đưa ra nhận định và tin tức cập nhật liên tục giúp anh em có được cái nhìn tổng quan trong thị trường Crypto.
Gem Hunter ⚙️| In Fact We Trust.
Researcher at Coin79 insight|
Funding Management & Appraisal Project|