Nhắc đến tiền điện tử chắc chắn mọi người đều nghĩ ngay đến bitcoin, thủa sơ khai khi thị trường crypto mới hình thành nhiều người cho rằng bitcoin là crypto và crypto cũng chính là bitcoin, vậy mới thấy tầm ảnh hưởng của bitcoin với crypto lớn thế nào và bitcoin vẫn duy trì tầm ảnh hưởng và vị trí độc tôn của mình đến tận bây giờ.
Thông tin cơ bản về Bitcoin
Bitcoin là gì?
Bitcoin là một loại tiền tệ kỹ thuật số tiên phong và có quy mô lớn nhất, ra đời dựa trên nền tảng công nghệ chuỗi khối (blockchain). Nó hoạt động như một công cụ thanh toán trực tuyến, mang tính chất độc lập về mặt tiền tệ, không chịu sự chi phối của bất kỳ ngân hàng trung ương hay chính quyền nào. Bitcoin đóng vai trò tiền đồ, mở ra hướng đi cho sự lớn mạnh của thị trường tiền mã hóa sau này.
Bitcoin vận hành trên một mạng lưới ngang hàng (peer-to-peer), tạo điều kiện để người gửi thực hiện giao dịch một cách trực tiếp với người nhận mà không đòi hỏi sự tham gia của trung gian. Nhờ đó, các khoản phí không cần thiết được loại bỏ, giúp chi phí cho mỗi giao dịch trở nên hợp lý hơn đáng kể so với dịch vụ chuyển tiền quốc tế truyền thống.
Ở phạm vi toàn cầu, tổng nguồn cung Bitcoin được khống chế ở mức 21,000,000 đơn vị BTC. Ngưỡng này là bất biến và không một ai có thể thay đổi, kể cả người sáng tạo ra Bitcoin là Satoshi Nakamoto. Cho đến tháng 1 năm 2023, khoảng 19.2 triệu BTC đã được đào và chỉ còn lại xấp xỉ 1 triệu BTC chưa được khai thác.
Bitcoin không chỉ có đơn vị lớn nhất là BTC mà còn có đơn vị phụ mang tên Satoshi (hay sts), đặt theo tên của người sáng lập ra đồng tiền này. Tỷ lệ chuyển đổi giữa hai đơn vị là 1 BTC = 100,000,000 Satoshi, tương đương với việc một Satoshi bằng 0.00000001 BTC.
Lịch sử hình thành của Bitcoin
Bitcoin là tiền tệ mã hóa tiên phong trên phạm vi toàn cầu, giữ vị trí then chốt trong quá trình vận động và lớn mạnh của thị trường tiền kỹ thuật số ngày nay.
Ý tưởng về Bitcoin được thai nghén bởi Satoshi Nakamoto vào năm 2007. Ông ấp ủ tầm nhìn xây dựng một cơ chế giao dịch trong đó các chủ thể tham gia không cần phải đặt niềm tin ở nhau. Mốc son đáng nhớ là việc tên miền Bitcoin.org được đăng ký vào năm 2008, và khái niệm Bitcoin lần đầu được nhắc đến bởi Satoshi trong bản tuyên ngôn về hệ thống thanh toán ngang hàng (peer-to-peer) vào ngày 31/08/2008.
Ngày 03/01/2009 chứng kiến sự ra mắt chính thức của Bitcoin với khối Genesis Block – tạo nên viên gạch đầu tiên cho công trình Bitcoin. Cột mốc đáng chú ý tiếp theo là giao dịch đầu tiên được Satoshi thực thi cùng chuyên gia mật mã học Hal Finney vào ngày 12/01/2009, chuyển giao một lượng 10 BTC. Sự kiện này báo hiệu sự chào đời của một loại tiền tệ điện tử mang tính độc lập cao, không chịu ảnh hưởng hay sự kiểm soát từ chính quyền hoặc ngân hàng trung ương của bất cứ quốc gia riêng lẻ nào.
Cơ chế hoạt động của Bitcoin
Mạng lưới phi tập chung
Bitcoin vận hành dựa trên nền tảng mạng lưới phi tập trung, có nghĩa là dữ liệu của đồng tiền này không tồn tại tại một địa điểm tập trung duy nhất. Thay vào đó, thông tin được phân bổ rộng rãi trên nhiều nút (nodes) trải dài trên không gian mạng. Đặc điểm này tạo nên tính chất phân tán và bền vững cho Bitcoin, bởi ngay cả khi một số nút gặp trục trặc, dữ liệu vẫn tiếp tục được lưu giữ và lan truyền bởi các nút khác trong hệ thống.
Ứng dụng mật mã học
Bitcoin tận dụng sức mạnh của mật mã học để bảo đảm tính bất khả xâm phạm và an toàn cho các giao dịch. Mỗi giao dịch đều trải qua quá trình mã hóa và kết nối với các khối trước đó trong chuỗi giao dịch, hình thành nên cấu trúc blockchain. Nhờ áp dụng mật mã học, các giao dịch trở nên bất khả sửa đổi và không thể bị làm giả, đồng thời quyền riêng tư của người dùng cũng được che chắn.
Mối tương quan giữa cung và cầu
Giá trị của Bitcoin được quyết định bởi mối quan hệ giữa nguồn cung và nhu cầu. Với hạn mức cung tối đa là 21 triệu đồng Bitcoin, khi nguồn cung khan hiếm trong khi nhu cầu vẫn duy trì ở mức cao, giá cả của Bitcoin sẽ tăng vọt. Bên cạnh đó, cứ sau mỗi 210.000 khối khai thác, phần thưởng cho mỗi khối sẽ bị cắt giảm một nửa, hiện tượng này được gọi là “halving”. Tiến trình halving này làm chậm lại tốc độ đào Bitcoin theo thời gian và tác động đến sự gia tăng nguồn cung mới của Bitcoin. Theo dự tính, quá trình khai thác toàn bộ số lượng Bitcoin còn lại sẽ kéo dài trong khoảng 120 năm.
Các thông tin quan trọng khác về Bitcoin
Tổng cung Bitcoin
Tổng số Bitcoin được định sẵn ở mức 21 triệu đồng, và con số này là bất biến, không một thế lực nào có thể can thiệp, kể cả Satoshi Nakamoto – người được coi là cha đẻ của Bitcoin.
Tuy nhiên, trong thực tế, chỉ có khoảng 17 triệu Bitcoin đã được đào lên, nhưng lượng Bitcoin đang lưu thông trên thị trường lại thấp hơn con số này vì nhiều lý do khác nhau. Một bộ phận Bitcoin đã bị thất lạc vĩnh viễn do người sở hữu quên mất mật khẩu hoặc không thể truy cập vào ví lưu trữ của họ. Bên cạnh đó, một lượng Bitcoin nhất định bị “đóng băng” và không tham gia vào các giao dịch thường nhật. Vì vậy, số lượng Bitcoin có thể sử dụng thực tế trên thị trường có thể ít hơn so với khối lượng đã được khai thác.
Cách các đồng Bitcoin mới sinh ra
Quá trình tạo ra Bitcoin hoàn toàn được tự động hóa thông qua một mạng lưới máy tính. Mạng lưới này vận hành dựa trên cơ chế Proof-of-Work (PoW), và các máy tính tham gia vào mạng đóng vai trò như những nút đào (nodes) và góp phần duy trì sự hoạt động ổn định của toàn hệ thống. Hiện tại, có hai phương thức đào Bitcoin được sử dụng rộng rãi:
Khai thác qua nền tảng điện toán đám mây (Cloud Mining):
Với hình thức này, những người tham gia đào Bitcoin sẽ đăng ký mua các hợp đồng đào Coin từ một đơn vị trung gian (có nhiệm vụ xây dựng và bảo trì hệ thống đào Coin). Tuy nhiên, chi phí cho các hợp đồng này thường khá đắt đỏ, và người đào cần tìm hiểu kỹ lưỡng và chọn lựa các tổ chức uy tín để hợp tác.
Khai thác bằng phần cứng chuyên dụng (Hardware Mining):
Với phương pháp này, người đào sẽ tự trang bị các thiết bị cần thiết để tiến hành đào Coin. Những thiết bị này bao gồm máy đào, cơ sở hạ tầng mạng và các trang thiết bị liên quan khác. Sử dụng phương thức này, người đào có thể chủ động điều chỉnh quy mô, mục tiêu và sản lượng khai thác Bitcoin. Tuy nhiên, người đào cần phải quản lý tốt các khoản chi phí để duy trì hệ thống đào như chi phí điện năng, bảo dưỡng, vận hành và các chi phí phát sinh khác.
Thị trường là 1 thiết bị chuyển tiền từ kẻ thiếu kiên nhẫn sang kẻ kiên nhẫn