AMM là gì? Cách thức hoạt động của Auto Market Maker

Khi người dùng thực hiện giao dịch trên Binance, các lệnh sẽ ăn khớp theo cơ chế sổ lệnh. Tuy nhiên do tính thanh khoản thấp nên cơ chế này không thích hợp với thị trường DeFi. AMM ra đời đã giải quyết được những hạn chế của vấn đề trên. Bài viết này, Coin79 sẽ chia sẻ về AMM là gì cùng cách thức hoạt động và những kiến thức cơ bản để nhà đầu tư hiểu rõ hơn!

AMM là gì?

AMM có tên gọi tiếng Anh đầy đủ là Automated Market Maker. Đây chính là công cụ tự động tạo lập thị trường, tính toán giá token ngay tại thời điểm mua bằng thuật toán.

Cơ chế hoạt động của AMM có vai trò trung gian của các hợp đồng thông minh. Người bán bỏ tài sản vào Pool thanh khoản, người mua sẽ swap tài sản mà mình đang có thông qua smart contract với tài sản trong pool đó.

AMM là cơ chế được sử dụng bởi hầu hết các sàn giao dịch phi tập trung DEX trên thị trường DeFi như Pancakeswap, Uniswap, Curve,… Lý do là cơ chế này rất thích hợp với tính chất thị trường.

So sánh Order Book và AMM

Để hiểu rõ hơn AMM là gì, hãy so sánh với Order book. Order book là sổ lệnh, cơ chế khớp lệnh dùng trên các sàn giao dịch tiền ảo như Huobi, OKX, Binance, Coinbase. Khi giá sổ lệnh khớp giá đặt ra để mua hoặc bán thì lệnh được thực thi.

Trader biết được đâu là mức giá khớp lệnh khi lựa chọn giao dịch theo cơ chế Order book. Nhà đầu tư cũng có thể chờ giá hợp lý bằng cách đặt lệnh Limit Order. Thực tế, Order book chỉ thích hợp với thị trường có tính thanh khoản cao như CEX.

Việc áp dụng Order book với thị trường thanh khoản thấp như DeFi không phù hợp vì khó khớp lệnh nhau. Do đó, cơ chế AMM đem lại sự tối ưu cho thị trường thanh khoản thấp như DeFi, không cần thông qua CEX mà vẫn tiếp cận các Trader.

AMM có cơ chế hoạt động ra sao?

Cơ chế hoạt động của AMM là gì? Các AMM DEX thực hiện giao dịch P2C xác định bằng hợp đồng với người dùng. Về cơ bản sẽ không có lệnh mua, bán nào trên AMM vì không có sổ lệnh. Nhà đầu tư sẽ nhận được giá trị tài sản xác định bằng những thuật toán cơ bản.

Giá tài sản AMM tính bằng công thức x * y = k. Trong đó K là biến hằng số, X là token A, Y là token B. Dựa theo những biến đổi của sàn DEX AMM mà công thức này sẽ được thay đổi.

Ưu nhược điểm của AMM là gì?

Sau đây là những ưu nhược điểm của AMM:

Ưu điểm của AMM

Tăng khả năng khớp lệnh và giải quyết vấn đề thanh khoản kém
Giảm thiểu hoạt động rửa tiền, thao túng thị trường
Đem lại thu nhập thụ động hấp dẫn cho staker, Liquidity providers
Tạo và niêm yết token dễ dàng trên sàn
Đảm bảo tính ẩn danh cho trader, không cần xác thực danh tính

Hạn chế của AMM

Trader nếu không so sánh đúng hợp đồng thông minh của dự án dễ nhầm lẫn token thật giả
Do phụ thuộc vào tốc độ của blockchain nên trải nghiệm chưa mượt bằng các sàn CEX
Liquidity Provider có nhiều rủi ro với token thanh khoản thấp nên phí giao dịch cao hơn các sàn CEX
Hầu hết token niêm yết trên DEX đều là dự án nhỏ, thanh khoản thấp hơn sàn CEX

Quá trình hình thành và phát triển của AMM

Sau khi đã biết AMM là gì hãy tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của AMM để có cái nhìn tổng quan hơn:

Thời kỳ sơ khai

Uniswap là sàn đưa AMM lên đỉnh cao với các hidden gem x10, x100. Bancor (2017) và Kyber Network (2018) tiên phong áp dụng AMM. Uniswap sử dụng cơ chế AMM chính thức tháng 11 năm 2019 làm tăng tính thanh khoản thì ai cũng có thể đóng góp vào pool. Khi giao dịch trên Uniswap thực hiện thì người đóng góp hưởng một phần phí giao dịch.

Tháng 1/2020 chứng kiến sự ra đời của Curve Finance dành cho các Stable Asset như Stablecoin giao dịch với mức phí thấp hơn ở Uniswap. Curve Finance còn giành sở hữu CRV với nhiều dự án để có quyền kiểm soát Curve.

Thời kỳ bùng nổ

Thời kỳ được coi là bùng nổ mạnh mẽ của AMM DEX khi mở rộng đến nhiều hệ sinh thái khác nhau. Uniswap cho phép cung cấp thanh khoản 50:50 với 2 token, trong khi Balancer có thể thêm tận 8 token giúp việc swap tiện lợi hơn.

Dự án AMM DEX đầu tiên của BNB Chain là Pancakeswap phát triển mở rộng theo chiều ngang, ra mắt nhiều tính năng như Lottery, Launchpad, Trading Competition. 1Inch phát triển mô hình DEX Aggregator cung cấp cho người dùng mức trượt giá thấp nhất và kết nối nhiều pool thanh khoản.

Thời kỳ chọn lọc

Thời kỳ chọn lọc của AMM là gì? Trên thị trường có nhiều DEX ra đời tạo sự cạnh tranh khốc liệt. Người dùng sẽ chọn sàn trải nghiệm tốt nhất trong một hệ sinh thái. Vì vậy, các dự án phải luôn đổi mới để giữ chân người dùng như: Pancakeswap, Spookyswap, Uniswap, TraderJoe,…

Thời kỳ bão hòa và tìm ra lỗ hổng

Thời kỳ này thị trường rơi vào trạng thái Downtrend, ít giao dịch, phí tạo ra không nhiều dẫn tới Incentive cho LP không hấp dẫn. Đồng loạt giảm giá Token cung cấp thanh khoản khiến Incentive từ LP không bù nổi giá trị giảm của tài sản.

Chưa kể các dự án DEX trong quá trình DeFi bùng nổ dùng Token của sàn để khuyến khích người dùng, khoản chi phí lại không có Trader bù lại. Do đó, Token của sàn giao dịch DEX bị lạm phát để lại tác động nặng nề.

Yield Farming và Liquidity Providing

Các sàn AMM DEX để đảm bảo tính thanh khoản cho Trader giao dịch cần phải Token Holder cung cấp thanh khoản cho sàn giao dịch. Những nhà cung cấp thanh khoản sẽ nhận được phần thưởng là phí giao dịch và Incentive.

Phí giao dịch

Các thành viên đóng góp vào Pool được chia 0.3% phí giao dịch ở Uniswap hay ở Curve là 0.04%.

Incentive

Nếu như phí giao dịch không đủ hấp dẫn thì Incentive là token của các sàn DEX incentive để thu hút người cung cấp thanh khoản. Tuy nhiên, không phải sàn nào cũng áp dụng khoản incentive này.

Tổng kết

Thông qua chia sẻ AMM là gì? Cách hoạt động của Auto Market Maker thấy được vai trò quan trọng trên thị trường tiền điện tử. DeFi đã thực sự bùng nổ mạnh mẽ nhờ vào mô hình AMM DEX khi có sự tham gia của nhiều bên như trader, liquidity provider, dự án phát hành token và các DEX. Đặc biệt, DEX còn tạo ra xu hướng Yield Farming mang đến cơ hội sinh lời cho nhiều bên.